۲۴— نجات سیاره: سه راهکار نوآورانه برای بیرون کشیدن کربن از هوا

پادکست علمی نکسوس

آیا می‌دانستید که دانشمندان در حال آزمایش راه‌هایی هستند تا با استفاده از مواد ضد اسید، اقیانوس‌ها را به جذب کربن بیشتری ترغیب کنند؟ یا اینکه شرکت‌ها در تگزاس و لوئیزیانا، تاسیسات عظیمی برای مکش مستقیم کربن از هوا می‌سازند؟ در این قسمت از پادکست نکسوس، به بررسی سه رویکرد کلیدی برای خنک کردن زمین از طریق حذف کربن از اتمسفر می‌پردازیم:

1. جذب مستقیم کربن از هوا: با تکنولوژی‌های پیشرفته، کربن دی‌اکسید مستقیماً از هوا گرفته شده و در زیر زمین ذخیره می‌شود. در این بخش، نگاهی به بزرگ‌ترین پروژه‌های در حال اجرا در جهان و چالش‌های پیش روی آن‌ها می‌اندازیم.

2. تغییر شیمی اقیانوس‌ها: چگونه می‌توان با تغییر ترکیب شیمیایی آب دریا، ظرفیت جذب کربن آن را افزایش داد؟ آزمایش LOC-NESS در سواحل ماساچوست، پاسخی به این سوال است.

3. تقویت حذف کربن در خشکی: از بیوچار گرفته تا استفاده از مواد معدنی سیلیکاته، روش‌های مختلفی برای افزایش جذب کربن در کشاورزی و جنگل‌داری وجود دارد. این رویکردها چه پتانسیلی دارند و چه چالش‌هایی پیش رویشان است؟

در اپیزود ۲۴ نکسوس، با آخرین دستاوردهای علمی، پروژه‌های نوآورانه و موانع سیاسی و اقتصادی پیش روی صنعت حذف کربن آشنا می‌شوید. آیا این فناوری‌ها می‌توانند به ما در رسیدن به اهداف اقلیمی کمک کنند؟ برای یافتن پاسخ، با ما همراه باشید!

کلمات تخصصی به کار رفته در این اپیزود:

• کربن دی‌اکسید (CO2): یک گاز گلخانه‌ای که به طور طبیعی در جو زمین وجود دارد، اما فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن سوخت‌های فسیلی باعث افزایش غلظت آن شده و به گرمایش جهانی دامن می‌زند.
• بیوچار (Biochar): یک ماده غنی از کربن که از طریق تجزیه حرارتی مواد آلی (مانند ضایعات گیاهی) در شرایط کم اکسیژن تولید می‌شود و می‌تواند به عنوان یک اصلاح‌کننده خاک برای بهبود حاصلخیزی و ذخیره کربن استفاده شود.
• فیتوپلانکتون (Phytoplankton): موجودات میکروسکوپی گیاه‌مانندی که در اقیانوس‌ها و دریاچه‌ها زندگی می‌کنند و از طریق فتوسنتز کربن دی‌اکسید را جذب و اکسیژن تولید می‌کنند.
• دیاتوم (Diatoms): نوعی جلبک تک‌سلولی که دارای دیواره سلولی سیلیسی است و نقش مهمی در چرخه‌ی کربن اقیانوس‌ها ایفا می‌کند.
• آلکالینیتی (Alkalinity): معیاری برای اندازه‌گیری توانایی آب در خنثی کردن اسیدها. افزایش آلکالینیتی آب دریا می‌تواند به جذب بیشتر کربن دی‌اکسید از جو کمک کند.
• یون بی‌کربنات (Bicarbonate ions): آنیون‌هایی که از حل شدن کربن دی‌اکسید در آب به وجود می‌آیند و نقش مهمی در تنظیم pH آب و انتقال کربن در سیستم‌های آبی دارند.
• توالی کربن (Carbon Sequestration): فرآیند جذب و ذخیره کربن دی‌اکسید از جو به منظور کاهش غلظت آن و کاهش اثرات گرمایش جهانی.
• سیلیکات (Silicate): دسته‌ای از مواد معدنی که از سیلیکون و اکسیژن تشکیل شده‌اند و در سنگ‌های آذرین و دگرگونی یافت می‌شوند. برخی از مواد معدنی سیلیکاته می‌توانند با کربن دی‌اکسید واکنش داده و کربن را در ساختار خود ذخیره کنند.

منبع خبر:

Three ways to cool Earth by pulling carbon from the sky, Nature 640, 872-874 (2025)

منابع اشاره و استفاده‌شده در این اپیزود:

1. Smith, S. M. et al. The State of Carbon Dioxide Removal 2024 2nd edn (Oxford Smith School, 2024).
2. Guo, J. A. et al. Commun. Earth Environ. 6, 270 (2025).
3. National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. A Research Strategy for Ocean-based Carbon Dioxide Removal and Sequestration (National Academies Press, 2022).
4. Deng, X. et al. Nature Commun. 15, 1085 (2024).
5. Beerling, D. J. et al. Nature 638, 425–434 (2025).
6. Pett-Ridge, J. et al. Roads to Removal: Options for Carbon Dioxide Removal in the United States (Lawrence Livermore National Laboratory, 2023).
7. Koponen, K. et al. Environ. Res. Lett. 19, 091006 (2024).
8. IPCC. Summary for Policymakers In Climate Change and Land (eds Shukla, P. R. et al.) (Cambridge Univ. Press, 2019).

تصویر روی کاور:

یک مرکز در ایسلند که توسط شرکت‌های جذب کربن Climeworks و Carbfix اداره می‌شود، دی اکسید کربن را از هوا می‌گیرد و آن را در زیر زمین ذخیره می‌کند.

منبع تصویر:

Credit: James MacDonald/Bloomberg/Getty