Ooggetuigen van de gruwelen uit Het Apeldoornse Bos

Omroep Gelderland

Het Apeldoornse Bosch was een Joods Pscyhiatrische inrichting, de enige in zijn soort in Nederland. Tot ver in de Tweede Wereldoorlog geloofde niemand dat de Duitsers psychiatrische patiënten zouden deporteren. Zelfs niet na de eerste razzia op het Jonas Daniel Meijerplein in Amsterdam. Het ging zelfs zo ver dat jonge Joodse mensen uit de Randstad als leerling verpleegkundige solliciteerden omdat ze dachten dat ze daarmee deportatie zouden ontlopen. Het Apeldoornse Bosch werd zelfs de 'Jodenhemel' genoemd. Tot 19 januari 1943 toen de SS-er Aus der Funten in Apeldoorn zijn opwachting maakte en het complex opeiste. Er zou een herstellingsoord voor Duitse soldaten in komen. Alle patiënten zouden naar het oosten getransporteerd worden. De dag erop kwam de ordedienst van kamp Westerbork om de operatie voor te bereiden. In de nacht van 20 op 21 januari werden ruim elfhonderd patiënten en verplegers letterlijk de trein ingeslagen, matrassen met liggende patiënten werden op elkaar gestapeld. De reis voerde rechtstreeks naar Auschwitz. Een week later was er van de Apeldoornse Joden bijna geen een meer in leven. Pas in de tachtiger jaren kwam er aandacht voor het lot van de Joodse patiënten. Er kwam een expositie in toenmalig Museum Marialust en er werd een monument opgericht. Oud-Omroep Gelderland collega Wiepke Nauta sprak begin 1989 met oud-personeelsleden. In deze documentaire praat Wiepke met twee zussen die in de oorlog in deze inrichting hebben gewerkt. De twee zussen kunnen en willen er niet met elkaar over spreken en hebben dat ook nooit gedaan. De gesprekken met beide zussen zijn dus los van elkaar opgenomen. Nan van Creeveld is dan 70 jaar en wil ze voor het eerst in haar leven voor 1 keer haar verhaal doen. Elly van Creeveld is dan 72 jaar en wil dat niet maar legt toch uit waarom.