68. Isolde de Groot en Erik Renkema over burgerschap in relatie tot levensbeschouwelijke vorming

Onderwijs leiden met hart en ziel

Te gast zijn Isolde de Groot, universitair docent en opleidingscoördinator van de Master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven aan de Universiteit voor Humanistiek, en Erik Renkema, adviseur identiteit en onderwijstheoloog bij Verus, vereniging voor katholiek en christelijk onderwijs, met wie ik spreek over burgerschap in relatie tot levensbeschouwelijke vorming. Het pabo studieboek van Tamar Kopmels, getiteld Verhalen vertellen en vragen stellen, levensbeschouwelijk leren en betekenisvol burgerschap, vormt de aanleiding voor ons gesprek. Onderwijs in burgerschap staat vol op de agenda van po, vo en mbo. De overheid heeft onlangs de burgerschapswet aangescherpt. Maar wat is goed burgerschapsonderwijs? Geef je daar les in via een vak of projecten, dat je daarna toetst op kennis en competenties? Of zit burgerschap verweven in het onderwijs, de schoolcultuur en de visie op goed onderwijs? Voor Isolde en Erik is het eerste in elk geval een veel te smalle onderwijsopvatting. De humaniste Isolde heeft een procesopvatting van burgerschap in plaats van deze productopvatting. Burgerschap is samen handelen, betekenis geven en participeren in een democratische context, zoals de school en onze samenleving. Democratie is voor haar niet alleen een politiek systeem, maar ook een houding van waaruit je in gesprek gaat met elkaar, ieder vanuit de eigen waarden en persoonlijke levensbeschouwing, met kleine l. Ook de liberaal christen Erik hekelt een te smalle toetsgerichte opvatting. In zijn visie is een burger een mens in relatie en gaat burgerschapsonderwijs over persoonsvorming in relatie tot anderen. Die anderen zijn mensen dichtbij, maar ook vreemde mensen ver weg en de stemmen uit levensbeschouwelijke tradities, met grote L. Hij noemt dit levensbeschouwelijke burgerschapsvorming, een vorming waarin existentiële waarden en visies een rol spelen.

Tot slot komt de auteur van Verhalen vertellen en vragen stellen aan het woord, Tamar Kopmels, die een praktijkgerichte toelichting geeft op het boek. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum, en De vallei van het goede leven.